راهنمای کامل برای هموطنان عزیز
در علم حقوق ، مشاع بودن به معنای شراکت افراد بر یک مال تلقی میگردد. مالکیت مشاع بدین معنا است که از نظر قانونی همه شرکا در آن مال شریکند. اما معلوم نیست دقیقاً کدام قسمت از مال مشاع (به عنوان مثال یک ملک) متعلق به کدام شریک است؟ لذا محل دقیق هیچکدام از شرکا را نمیتوان در آن ملک بطور دقیق تعیین نمود.
وقتی چند نفر در یک زمین شریکند ، میگوییم آن زمین یا ملک مشاعی است . در ملک مشاعی نمیتوان تعیین کرد که کدام قسمت زمین به کدامیک از شرکا تعلق دارد. به عنوان یک نمونه ، اگر یک زمین متعلق به متوفی به فرزندان او ارث برسد از آنجا که زمین مورد بحث از این پس دارای چند مالک خواهد بود و به آن ملک ، ملک مشاعی میگوییم.
مالکیت حقی است که قانون گذار هر کشوری برای صاحبان و افراد دارای مال موجود در آن کشور در نظر گرفته اند، این مالکیت تعیین کننده ی میزان اختیار و تصاحب فرد در مال و اموال خود می باشد چرا که مالکیت حس فرمانروایی در مال را می رساند اما زمانی این حس و قدرت برای افراد محفوظ می ماند که ملک تنها یک مالک داشته باشد نه اینکه چندین مالک، به همین دلیل اثبات مالکیت بیشتر در اموال مشاع نمود پیدا می کند تا اموال با مالکیت مفروز یا منفرد، اما اختلافاتی که در بین شرکای اموال مشاعی به وجود می آیند قابل دعوی هستند و آن هم در قالب اثبات مالکیت مشاعی، یعنی افراد شاکی می تواند با دادن این دادخواست به مراجع قضایی به حق خود ( مالکیت مال) برسند.
کلمه ی مشاع از مشارکت می آید یعنی زمانی که یک ملک بیش از یک مالک داشته باشد مشارکت و مشاع بودن در این ملک نمود می یابد، و هر کس تا قبل از تقسیم مال مشاع به یک اندازه در مال حق مالکیت دارد و این مالکیت زمانی محدود می شود که سهم هر یک از افراد شریک بعد از تقسیم مال تعیین شود و بعد از تقسیم است که مالک می تواند در فروش و یا به اجاره دادن ملک دخالتی داشته باشد و گرنه برای انجام هر گونه دخل و دخالتی در ملک باید اذن دیگر شرکا را داشته باشد، در این مواقع است که بحث اثبات مالکیت مشاعی به میان می آید.
در کل چهار نوع مالکیت وجود دارد که افراد طبق این چهار رکن می تواند ادعای مالکیت داشته باشند، سه رکن از این چهار رکن عبارت اند از:
همه ی ما زمین های را که در بیابان های پرتی بودند و برای آن ها هیچگونه ادعای مالکیتی نبود را به خوبی می شناسیم و اینکه چگونه امروزه همان ملک و املاک بیابانی به باغ ها و یا آپارتمانی های بزرگی تبدیل شده اند اطلاعاتی هر چند کم در مورد این املاک داریم اما این نوع مالکیت در این املاک به این گونه بوده است که در گذشته برای این نوع املاک مالکی وجود نداشته، برای همین تنها افرادی که در گذر این املاک بوده اند توانسته اند با کار و آبادانی و ساخت و ساز بر روی این زمین ها مالک آن ها شوند و آن را برای خود تصاحب نمایند. باید بگوییم که این نوع مالکیت با قانون هیچ منافاتی ندارد.
منظور از این مالکیت این هست که گاه در سرزمین مادی یکسری منابع وجود دارند که مالکی به جز خداوند ندارند و افراد می تواند متناسب با نیاز خود از این منابع بهره مند شوند، برای مثال شکار کردن حیوانات حلال، به این صورت که چون این ها جز منابع خدادادی می باشند برای همین فردی که آن حیوان را به شکار برساند به عنوان مالک آن مال حساب می شود.
راه دیگر مالک شدن در اموال قرارداد و سندهای هستند که طرفین معامله به ازای خرید و یا فروش ملک بدست می آورند و یا ملک و یا مالی که به صورت هبه از فردی دیگر به شخص دیگر اعطا می شود.
نکاتی که در خصوص مال مشاع گفته شده:
مال مشاع یا ملک است یا حق مانند حق شفعه در املاک مشاع.
مشاعیت زمانی معنا پیدا می کند که یک یا دو نفر صاحب این مال مشاع باشند که این شراکت می تواند اختیاری باشد و یا قهری و اجباری.
ممکن است مالکیت یک شخص نسبت به یک بخش از مال خصوصی (بدون شراکت دیگری) و یا به صورت شراکتی باشد.
بنا بر قوانین مالکیت مشاعی چنانچه مالکیت در مال مشاع به صورت شراکتی باشد هیچ یک از طرفین نمی تواند بدون اجازه دیگر در مال مشاعی تصرفی داشته باشد.
